اصول تربیت(بخش یازدهم)

اصل چهاردهم:راستی و راست گویی

• راستی و راستگویی زیر بنای شناخت و زندگی واقع بینانه است.از این رو به متنربی خود جز راست نگوئیم.هر چند که هر راست را نیز نشاید گفت.
• در ترببت،اعمال و احساسات ما تاثیر گزار تر از کلام ماست و اثر "پایدارتر"دارد.
• کلام،فیلم و ... اثرات زودگذر دارند.هر صحنه فیلم 1500 کلمه است.ولی اثراتنسبت به رفتارآنی تر است.
• رفتار زبان مشترک بین همه انسان هاییست که هم زبان نیستند.لذا یک مجرای ارتباطی است.
• تضاد گفتار(زبان)و عمل بزرگترین فاجعه تربیتی است.زیرا موجب تضاد و دوگانگی در متربی می شود.
  امام علی(ع) فرمود:لِسانُ الحالِ أصدَقُ مِن لِسانِ المَقالِ؛ (غررالحکم و دررالکلم ، ح ۷۶۳۶)
  یک ضرب المثل چینی است که می گوید:پدر و مادر،آنقدرصدای عملتان بلند است که صدای حرفتان را نمی شنوم.
• راست گویی کلیدی ترین فعل اخلاقی است.امام صادق(ع) فرمود:مَنْ صَدَقَ لِسَانُهُ زَکَى عَمَلُهُ(کافى، ج2، ص105، ح11)
  و امام علی(ع) فرمود:الصِّدقُ أقوی دعائم الایمانِ.(غرر الحکم، ص 219، ح 4310)

  راستی، قوی ترین رکن و ستون ایمان است.

• راستگویی قاعده کار است.با حذف آن همه اعمال انسجام اخلاقی خود رااز دست می دهد و عمل فرد بدون راستگویی تحت هیچ قاعده ای نیست.

چرا باید راستگویی را آموخت؟

1. برای حفظ شأن و خود در نزد متربی
2. برای تأمین محوری ترین عنصر دین و اخلاقی برای متربی
3. برای فرهم آوردن زمینه لازم برای بروز شخصیت یکرنگ متربی
4. برای تامین آرامش و سکون او
   و   در یک کلمه برای "خدا"

رابطه راستگویی و وجدان

وجدان کنترل کننده رفتار است و با راستگویی راحیا می شود.
اریکسون روانشناس آلمانی الاصل معتقد است:وجدان در درون کودک بخشی رابه وجود می آورد که پیوسته به عنوان ندای درونی عهده دار مراقبت از خود/هدایت خود/و تنبیه خود است.

• بخش مهمی از وجدان،حاصل درونی کردن قواعد و هنجارهای بیرونی است.اگر قاعده ای،گاه به او ارائه شود و گاه ضد آن عرضه گردد،درونی سازی آن قاعده به سادگی انجام نمی گیرد.
  لذا اگر مربی بنابه مصالحی راست بگوید و بنا به مصالحی دروغ،در کودک تعارض ایجاد می شود.
  تنها راست گویی مستمر است که در درونی کردن قواعداخلاقی موثر است.

فایده ی درونی شدن قواعد

وقتی قاعده ای در متربی درونی شد،متربی با انجام خلاف آن دچار احساس گناه می شود.ایناحساس بازدارنده و تنبیه کننده است.
احساس گنها دراینجا یک عنصر تربیتی است و فرد به کمک آن از تکرار عمل نامقبول اجتماعی و اخلاقی پرهیز می کند.
این احساس در محیطی که بزرگتر ها و مربیان دروغ می گویند به وجود نمی آید.

هنر کتمان کردن

قاعده راست گویی مستلزم گفتن همه چیز نیست.
برخی از مطالب را نباید بیان کرد.
رسول اله(ص) می فرماید:وَ لَا تَکُ صَادِقاً حَتَّى تَکْتُمَ بَعْضَ مَا تَعْلَم(بحارالأنوار، ج‏75، ص‏8)
اگر می‌خواهی راستگو باشی ، هر حرفی را نزن.
انسان راستگو هنر کتمان کردن بعضی چیز ها را هم دارد.
حتی در پاسخ به سوال کودک،به بخشی پاسخ دهیم که برای او  مضر نیست.